Lucas Vanclooster 70 (2025, Vilvoorde)

Voor de zeventigste verjaardag van mijn allerbeste broedervriend Lucas Vanclooster (15 mei) schreef ik een soort "in memoriam" - vergeef me de uitdrukking - en maakte ik een fotocollage...

LUCAS 1955 – 2025  (herinneringen van Alain)

Hoe begin je aan een tekst met anekdotes over en herinneringen aan je grote broer die 70 wordt en die je zelf al bijna 63 jaar kent…?  Tja, bij het begin, zeker?  Toen ik op 20 juli 1962 mijn ogen opende in een nieuw leven, een nieuwe wereld, wel, dan was hij er al: grote broer Lucas.  En sindsdien is hij gebleven.  Hij is er nog altijd en ik hoop maar één ding: dat hij er eeuwig zal wezen.  Ik wens natuurlijk dat we allebei heel oud mogen worden en lang gezond blijven, want ik kan me echt geen leven zonder hem inbeelden.  Mijn ultieme droom is ooit samen in een rusthuis voor hoogbejaarden te verblijven!
​
Lucas heeft zowat alles voor mij betekend: broer, vriend, coach, mentor, leraar, gids, goeroe, eerste hulp bij ongevallen…  Hij leerde mij over muziek, literatuur, beeldende kunst, auto’s, politiek, enzovoort.  We speelden voetbal in de tuin en maakten fietstochtjes in de streek.  We tekenden samen stripverhalen – “De Avonturen van Glenn en Rik” – en zongen bekende liedjes na – met nieuwe grappige teksten van hem –, die we opnamen op vaders krakkemikkige cassettespeler, zoals de onvergetelijke “La Paloma Plancka” en “The Collieviver River”, over lokale figuren met wie we de spot dreven.  We hielden van verkleedpartijen en maakten vintage fotoreportages.  Lucas is de uitvinder van het spel “James”: wij probeerden ons kleine zusje Karlien te pakken te krijgen, maar zij kon heel gemakkelijk ontsnappen aan haar stuntelige belagers.

Op een keer moest ik mij verkleden voor een activiteit op het zomervakantiekamp “K.V.P.”  Ik wist niet wat ik moest beginnen.  Lucas vond al gauw een oplossing.  Hij gaf me nylonkousen en laarzen van ons ma, scheurde een oud onderhemd stuk en deed hetzelfde met een versleten lange broek…  En zus Rina breide een lange pruik.  Ik was niemand minder dan: Alice Cooper!  Op het kamp kwam een meisje dat als non verkleed was naar me toe en merkte schamper op: “Wij zijn allemaal verkleed in iemand en jij niet!”  Ze kende Alice duidelijk niet, zij had allicht geen grote broer.  Lucas was ook even leider op het zomerkamp.  Zo had hij de sleutel van het leiderspaviljoen en in plaats van te schommelen of te voetballen, nam hij ons erheen en konden we naar hartenlust kickeren, tijdschriften lezen en hippiemuziek luisteren.  Boeiend!

Toen Lucas voor “regent” studeerde, deed hij stage in de V.M.S. te Roeselare.  Ik zat er toen in het tweede middelbaar.  Mijn grote broer stormde de klas binnen, gooide zijn zware boekentas op de leraarstafel en sprak de woorden: “Wat is een samenstelling ook alweer, jongens?”  Dat was heel verwarrend, want we hadden net in de wiskundeles over de samenstellingen geleerd…  Was het nu niet Nederlands?  Even later vroeg Lucas een vrijwilliger om het volgekrabbelde bord te wissen.  Raad eens wie er zich spontaan en enthousiast aanbood?

Lucas was er altijd op belangrijke momenten in mijn leven.  Toen ik leerde met de grote fiets van mama rijden, maakte hij met mij een eerste echte tocht naar de Zilverberg.  Dat gevoel van vrijheid was zalig!  Mijn eerste treinreis naar metje in Lichtervelde: met Lucas.  Mijn eerste bezoek aan Brussel, “Mallemunt”: met Lucas.  Mijn eerste muziektheater: het Belgisch Combo in het Pakhuis in Roeselare.  Mijn eerste film “The Last Waltz” in Brugge.  Mijn allereerste podium performance in Steenhuffel…  Allemaal dankzij Lucas uiteraard!

In mijn studententijd op kot in Gent ontwikkelden we een zeer intensieve briefwisseling met “copy art” en lange nieuwjaarsbrieven.  Met diverse stukken persknipsels en kleine soms pikante toevoegingen knutselden we iets nieuws, grappigs in elkaar.  De Post en diverse copy centers verdienden een fortuin aan ons!  En zo werden de iconische “Gemaskerde Rukker” en “Hubert de Hommel” geboren.  Onsterfelijk!

Slechts één keer heeft Lucas mij diep gekwetst en ontgoocheld: toen hij in het huis van pepe en meme in Hooglede mosterd op mijn blote been smeerde.  Ik haatte toen mosterd, moet je weten!  Maar mijn wraak was zoet.  Wij hadden thuis de gewoonte om na het middagmaal een stuk fruit te eten.  Op een keer vroeg Lucas die nog aan tafel zat: “Alain, kan je die appel eens wassen, terwijl je toch recht staat?”  Ik antwoordde “ja”, ging naar de keuken, waste de appel zoals beloofd en at hem vervolgens zelf op.

Ik kon altijd bij Lucas blijven slapen in Brugge, Grimbergen, Vilvoorde.  Toen ik bijvoorbeeld in Brussel begon te werken, overhaalde hij mij om naar hier te komen wonen in plaats van in mijn studentenstad Gent te blijven hangen.  Ik mocht zijn woning als uitvalsbasis gebruiken tijdens mijn zoektocht naar een geschikt appartement.  En ik vond al snel een mooie flat in de groene omgeving van Laken.  Ik heb nooit spijt gehad van mijn/zijn beslissing.  Bij elke verhuis daarna was hij prominent aanwezig.  Naar Dilbeek, naar Koekelberg, naar Groot-Bijgaarden…  Eén adres: verhuisfirma Lucas!

Enkele monumenten uit onze Brusselse periode: Kafka, L’Archiduc, het Filmmuuseum… Toen ik bij een sportongeval mijn enkel had verzwikt en alle gewrichtsbanden waren gescheurd, moest ik onmiddellijk geopereerd worden.  Lucas was de allereerste aan mijn ziekbed en bracht mij enkele onmisbare persoonlijke spullen.  Daarna, tijdens mijn revalidatie, mocht ik wekenlang bij hem in Diegem logeren.  We keken geamuseerd toe hoe de honden van de onderburen het huisafval in de tuin “verwerkten”.  Eén keer was hij terecht kwaad op mij omdat ik vergeten was de bonen te “kuisen” voor het avondmaal.  Vergiffenis, broer!  En een stout grapje van mij leidde tot de start van de jaarlijkse “dag van de perzik”.  Hij had een keer verse perziken voor mij gekocht en ik zei met een ernstig gezicht dat ze “zo hard waren als bakstenen”, op die wijze een uitspraak van onze vader citerend.  Hij had het echter niet meteen door en reageerde verontwaardigd: “Maar allez, zie eens hoe lekker sappig ze zijn!”

In de periode dat we beiden vrijgezel of gescheiden waren, reden we vaak met zijn auto naar het verre West-Vlaanderen op familiebezoek, vooral toen onze ouders nog leefden.  Toen Lucas een nieuwe, nou ja tweedehandse, auto had gekocht, een legendarische Saab 96, reden we trots naar Roeselare.  Helaas, ter hoogte van Tielt, viel het autootje stil.  Het was zijn allereerste echte rit en hij overleefde het niet…  De depanneur die ter plaatse kwam, zei smalend: “Ja, meneer, die motor heeft zijn beste tijd gehad, hé!”  Bijzonder pijnlijk.  Een andere keer had Lucas duidelijk te veel gedronken en hij vroeg mij om het stuur over te nemen.  Tijdens de terugtocht werd Lucas heel erg misselijk.  Ik kon niet tijdig stoppen langs de snelweg, maar Lucas was nog alert genoeg om het raam open te draaien en rijdend naar buiten te leunen om te kotsen.  Hij voelde zich meteen veel beter.  Toen hij mij thuis in Laken afzette en wegreed, zag ik dat de zijsteven over de hele lengte van de auto vol kots hing.  Dat beeld staat voor altijd op mijn netvlies gebrand.

Na mijn plotse scheiding zocht ik een tijdelijk onderkomen totdat ik een bescheiden studiootje in Koekelberg had gevonden.  Uiteraard stonden zijn deur en logeerkamer voor mij open.  De lange avondgesprekken waren heel belangrijk voor mijn rouwproces.  Wanneer ik in Koekelberg verhuisde van de kleine studio naar een mooi appartement bij de Basiliek, stond Lucas weer paraat.  Terwijl we op de stoep op de verhuiswagen wachtten, nam een kleine bestelwagen iets te snel zijn bocht en vloog een grote doos uit het open raam, zonder dat de chauffeur het merkte.  Het bleek een groot pak verse kippenbillen te zijn, te veel voor ons.  De Marokkaanse verhuisjongens namen het geschenk maar al te graag aan!  Hun kroostrijke gezinnen wisten daar zeker raad mee.

Op mijn huwelijksfeest met Véronique stak Lucas voor alle genodigden zowaar een heuse kwis in elkaar.  En enkele uren later kreeg ik hem zelfs op de dansvloer!  Als jarenlange curator van “Kunst in de Troost” in Vilvoorde kreeg Lucas het voor elkaar om Véronique met haar kloostertaferelen uit te nodigen en zelf mocht ik een gedicht voorlezen.  Lucas was ook altijd een grote fan bij alles wat ik deed op sociaal-cultureel vlak: voorlezen van poëzie, een lezing over Tsjernobyl, een boekvoorstelling… en hij was er zelfs toen ik – om het met zijn eigen woorden te zeggen – “een beetje stond te kwelen” met de Oekraïense singer-songwriter en oorlogsvluchtelinge Lena Ivanova.

Een mijlpaal in het leven van familiemens Lucas was ongetwijfeld de geboorte van zijn zoon Frederik!  Jaren later zou de leuke jongen ook een mijlpaal in mijn leven worden toen hij mij spontaan uitkoos als “peter”, een titel die ik nooit eerder had mogen dragen.  Op een keer gaf ik een toespraak op de opening van de opentuinendag van de Dilbeekse compostmeesters.  Lucas en Frederik kwamen supporteren.  De kleine jongen, op de arm van zijn vader, overstemde mij herhaaldelijk met de uitroep: “Alain spreekt!  Papa, Alain spreekt!”  Een eeuwige oneliner.  Lucas liet Frederik regelmatig bij mij op vakantie komen, eerst in Koekelberg, later in Oostende.  Frederik zette met mij de creatieve spelletjes en opnames verder die ik als kind met zijn vader deed.  We vertolkten Cowboy Henk, Kuifje, Bolleke en De Lustige Kapoentjes.  Terug thuis in Vilvoorde maakte de kleine kapoen prompt een schilderij van Bolleke die zegt: “Ik mis Alain!”  Het werkje siert nog altijd mijn schrijfkamer.  Lucas vond het best oké dat ik met Frederik deed waar hij zelf een grondige hekel aan had: shoppen en kleren kopen!  Ons gezamenlijk verdriet was dan ook onmetelijk groot bij het plotse overlijden van die veelbelovende talentrijke jongeman.  We vonden en vinden nog af en toe troost bij elkaar bij gezamenlijk kerkhofbezoek.

Het begin was moeilijk, maar als ik eenmaal aan het schrijven ga, ben ik niet meer te stoppen.  Achteraf bekeken, lijkt het een beetje – vergeef me, lieve broer – alsof ik een afscheidsrede heb geschreven…  Ik zal deze tekst alvast goed bijhouden.  Je weet maar nooit dat ik hem nog terugvind als ik hem over pakweg 30 jaar misschien nodig zou hebben.  In afwachting daarvan, kunnen we na mijn pensionering misschien doen wat we eigenlijk nooit hebben gedaan: samen reizen!  Nieuwe avonturen tegemoet.  Wat denk je, afgesproken?