"PLATTEKAAS MET ALSEM (deel 1): de missing link tussen Bruegel en Tsjornobyl" (2019, Schepdaal)

Op vrijdagavond 2 augustus 2019, om 20u, was het zover: tijd voor mijn eerste lezing/performance "Platte kaas met alsem" in De Beleefhoek in Schepdaal (Dilbeek), een organisatie van Curieus Dilbeek.  Tientallen genodigden hadden zich verontschuldigd wegens vakantie of andere afspraken en bezigheden.  Het was dus bang afwachten en uitkijken naar de opkomst, een 30-tal stoelen stond klaar.  Maar uiteindelijk overtrof het aantal deelnemers de stoutste verwachtingen: welgeteld 52 !  Dat is behoorlijk veel voor poëzie in Dilbeek, midzomer...  Klapstoelen en barkrukken werden bijgezet.  Full house !  Uitbaters Emmelien Desmet en Cathleen Zielens konden hun ogen niet geloven.  Ja, er viel iets te beleven in De Beleefhoek, zoveel was duidelijk.  Maar of de toehoorders beseften waar ze aan toe waren, da's een andere vraag.  Ik had in elk geval nooit beloofd dat het een vrolijke avond zou worden...

Na een korte inleiding vertelde ik het verhaal van de grootste kernramp ooit, die van Tsjornobyl die plaats vond op zaterdagochtend 26 april 1986 om 01.23u tijdens de gebrekkige uitvoering van een lang uitgestelde test, dit aan de hand van 15 werken van Pieter Bruegel de Oude, zowel schilderijen als prenten, die ik via eigen tekeningen linkte aan 15 van mijn gedichten.  Daarmee was nog maar eens aangetoond hoe de oude meester hedendaagse (amateur)kunstenaars blijft inspireren.  Daarbij werden af en toe ook authentieke foto's van de ramp en van de evacuatie van de stad Pripjat getoond, alsook verhalen verteld uit de persoonlijke getuigenissen van mijn Oekraïense vrienden Lyubov en Alexander (Sacha) Sirota, die destijds uit hun droomstad moesten vluchten.  "Wie naar getuigen luistert, wordt zelf getuige." (Elie Wiesel)

De 15 voorgedragen gedichten komen uit een reeks van 25, verrijkt met 25 tekeningen.  Ter gelegenheid van de performance werden 10 tekeningen ingekaderd en tentoongesteld in De Beleefhoek.

De lezing van 2 augustus 2019 is het eerste deel van een tweeluik.  Op zaterdagavond 19 oktober 2019, om 20u, zal het tweede deel plaatsvinden, alweer in De Beleefhoek, Jan de Trochstraat 19A te Schepdaal (Dilbeek).  Omdat de stoelen wel eens beperkt zouden kunnen zijn, is reservatie aanbevolen.  Toegangsprijs: 5 EUR.  Met dank aan Emmelien Desmet en Curieus Dilbeek !!

Ik wou tijdens mijn lezing uitdrukkelijk hulde brengen aan een man die moest worden vergeten omdat hij de waarheid durfde spreken over de dramatische gevolgen voor de gezondheid van duizenden schoolkinderen in de getroffen streek, in een straal van 100km rond Tsjornobyl: de Wit-Russische kernfysicus Vassili Nesterenko.  De Sovjet-autoriteiten schrapten zijn naam uit de archieven en hij overleefde twee keer op wonderlijke wijze een aanslag op zijn leven, door een geënsceneerd auto-ongeluk.  Uiteindelijk verloor hij zijn baan.  Het is uiteindelijk Nobelprijswinnares Svetlana Alexijevitsj die hem (her)ontdekte en een interview met hem neerschreef in haar boek "Wij houden van Tsjernobyl"...

"De val van de magiër Hermogenes

Ik ben de man die moet worden vergeten.
Ik ben de man die niet vrij mag spreken.
Ik ben de man die stil moet creperen
niet aan het kruis maar in een auto-ongeluk.
 
Ik ben de man die niet kan zwijgen.
Ik moet getuigen over mijn weten.
Ik kan mezelf de mond niet snoeren
hoe zal een ander het dan proberen?
 
Ik ben de man die niet kan sterven.
Ik provoceer, doe de dodelijke vlucht
door de rook boven de brandende krater
als een dampende nucleaire hamam.
 
Cesium, jodium, strontium, plutonium…
Hoge dosissen houden mij niet tegen
maar al mijn kompanen zijn martelaren.
Ik ben een man die mag worden vergeten."

(hommage aan Vassili Nesterenko)